Autor: Ria Cuppers
Fizjoterapeuta

Jako fizjoterapeuta z 35-letnim doświadczeniem klinicznym zawsze szukam rozwiązań, które wspomagają rozwój zdolności stania i chodzenia u dzieci. Ku mojej frustracji, bardzo trudne okazało się znalezienie urządzenia, które powtarzałoby trenowanie chodu w taki sposób, w jaki dokonuję tego własnymi rękoma podczas terapii. To sprowokowało mnie do rozpoczęcia badań i ostatecznie wypełnienia luki zidentyfikowanej przez nowe urządzenia. Ten artykuł podsumowuje moją ustną prezentację, którą wygłosiłam na tegorocznej konferencji Europejskiej Akademii Niepełnosprawności Dziecięcej w Paryżu.

Podnoszenie potencjału poruszania się

Nie jest łatwo udzielić jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, które urządzenie wspomagające chodzenie działa najlepiej, ponieważ zależy to od intensywności zaburzeń motorycznych oraz diagnostycznego potencjału osiągnięcia kiedykolwiek możliwości chodzenia samodzielnie lub ze wsparciem. Podczas swoich badań skupiłam się na dzieciach z MDP, GMFCS I-III, gdzie około 70% badanych mogło rozwinąć zdolności motoryczne konieczne do chodzenia. Jednakże jeśli ich wzorzec chodu uległ deformacji, chodzenie osłabia się z czasem i 50% takich dzieci ostatecznie traci możliwość chodzenia w wieku dojrzewania lub we wczesnych latach dorosłości.

Ta grupa pacjentów zazwyczaj ma słabą kontrolę nad swoją motoryką oraz zbyt słabe mięśnie do stania i chodzenia. Bez odpowiedniej terapii rozwijają się u nich deformacje kostne, przykurcze mięśni i chód staje się nieefektywny, pochłania wiele energii, zwłaszcza, gdy pacjenci rosną i nabierają wagi. Leczenie tego niewłaściwego wzorca chodu jest bardzo trudne, jednak może mieć kluczową rolę w stopniu dotkliwości niepełnosprawności. Urządzenia wspomagające są często używane podczas rehabilitacji chodu i byłam bardzo ciekawa, które z nich dają najlepsze rezultaty w odniesieniu do konkretnych grup pacjentów.

We współpracy z belgijskim Uniwersytetem w Antwerpii dokonałam przeglądu dostępnych badań nad efektami różnych urządzeń wspomagających chodzenie. Wyniki były zniechęcające. Wszystkie 44 badania, które choć w szerokim stopniu obejmują urządzenia wspomagające chodzenie, dostarczają niewiele wiedzy ze względu na strukturę przeprowadzanych badań, zbyt małe grupy badawcze i duże zróżnicowanie wśród badanej populacji (Lebeer 2019). W związku z tym konieczne są dalsze badania nad wszystkimi aspektami związanymi z urządzeniami wspomagającymi chód: odpowiednią diagnozą, doborem i ich wdrożeniem

Kryteria sukcesu w rehabilitacji chodu

Nawet jeśli poziom wiedzy na temat urządzeń wspomagających jest niewielki, to jednak z badań jednoznacznie wynika, że poniższe czynniki mają znaczący wpływ na pozytywne wyniki rehabilitacji:

• wczesne, intensywne i zadaniowe zajęcia fizjoterapeutyczne
• samodzielna inicjatywa i zróżnicowana ruchowość dziecka
• integracja ze środowiskiem społecznym otaczającym dziecko
• zabawa i motywacja
• przenoszenie ciężaru ciała i utrzymywanie go na jednej kończynie
• stabilizacja tułowia, może poprawiać ogólną synergię mięśniową

Nieudane były moje poszukiwania urządzenia, które łączyłoby w sobie chodzenie z odpowiednią postawą ciała, prawidłowym ułożeniem bioder i kolan, a także maksymalnie angażowało mięśnie dziecka. Byłam sfrustrowana, widząc jak pacjenci powracali do swoich nieprawidłowych wzorców chodzenia z chwilą, gdy opuszczali mój gabinet - z urządzeniem wspomagającym chodzenie, czy bez niego. To doprowadziło mnie do zorganizowania multidyscyplinarnej grupy osób i wraz z belgijskim Uniwersytetem w Leuven zapoczątkowaliśmy studium wykonalności nad nowym urządzeniem - od prototypu po produkt finalny. Podstawowym celem była odpowiedź na pytanie, czy nowe urządzenie może zapewnić lepszą postawę ciała dziecka, poprawić prostowanie dolnych kończyn i przenoszenie ciężaru ciała z jednej nogi na drugą bez konieczności opierania się na siedzisku lub trzymania poręczy.

Rozwiązania techniczne nowego urządzenia w praktyce

Dzięki przeprowadzonemu studium wykonalności powstało urządzenie Hibbot, wspomagające chodzenie z regulowanymi wspornikami zapewniającymi swobodę w sześciu kierunkach. Wsparcie zapewniane jest poprzez gorset w dolnej części tułowia i miednicy, jest to takie samo wsparcie, jakie oferują fizjoterapeuci podtrzymując miednicę dziecka swoimi rękami, zapewniając lepszą postawę górnej części tułowia i kontrolę nad głową. Dodatkowo dziecko korzystające z urządzenia ma wolne ręce, dzięki czemu może uczestniczyć w codziennych czynnościach. Taki trening staje się bardziej intensywny, rozrywkowy i przebiega na zasadach określanych przez dziecko.

Efektem studium wykonalności było stwierdzenie, że zdobyliśmy wystarczającą wiedzę merytoryczną na temat zastosowania i efektywności, by móc stworzyć wytyczne do prowadzonych badań.

Obiecujące wyniki badań przekrojowych

Badania przekrojowe zostały przeprowadzone w latach 2018-2019 i udało nam się w ich trakcie porównać wzór chodu z urządzeniem Hibbot oraz wzór chodu z urządzeniem kontrolnym w następujących parametrach:

• ruchomość nóg i tułowia
• parametry czasowo-przestrzenne
• analiza wideo wzoru chodu
• siła reakcji z podłożem

Nie wszystkie rezultaty są jeszcze oficjalne, jednak w urządzeniu Hibbot, w porównaniu do urządzenia kontrolnego, zaobserwowano zdecydowanie lepsze ułożenie i zginanie bioder i kolan.

Jestem niezmiernie podekscytowana dalszą pracą nad urządzeniem Hibbot, opartą na rzetelnych badaniach, by stał się wartościowym wyborem wśród urządzeń wspomagających rozwój dziecka. Więcej rezultatów tych ekscytujących badań będzie dostępnych po opublikowaniu pracy, więc trzymajcie rękę na pulsie, by ich nie przegapić!


Ria Cuppers wnosi ponad 35-letnie doświadczenie z praktyki klinicznej do zespołu Made for Movement. Jest oddanym i zaangażowanym fizjoterapeutą, którego misją jest poprawa zdolności motorycznych dziecka. Koncentruje się na metodach opartych na dowodach i uwzględnia urządzenia wspomagające w perspektywie rehabilitacji, aby wspierać rozwój dziecka. Ria jest wynalazcą i założycielem nowego i unikalnego urządzenia do chodzenia - Hibbot.

BIBLIOGRAFIA
Botega 2013
Botega R, Medola FO, Santos CB ,Silva AT , Lunes DH, Purquerio BdeM. A new walking aid with axillary support for children with cerebral palsy: electromyographic evaluation. Journal of Disability and Rehabilitation : Assistive Technology 2013;8:507-510 doi: 10.3109/17483107.2013.769125
Byrne 2017
Byrne R., Noritz G., Maitre N. L. (2017). Implementation of early diagnosis and intervention guidelines for cerebral palsy in a high-risk infant follow-up clinic. Pediatr Neurol. 76, 66–71. 10.1016/j.pediatrneurol.2017.08.002 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Daly 2019
Daly C, Lafferty E , Joyce M, Malone A.Determining the most effective exercise for gluteal muscle activation in children with cerebral palsy using surface electromyopgraphy.Gait&Posture 2019;70 : 270-274 doi: 10.1016/j.gaitpost.2019.03.013
Damiano 2018
Diana Damiano. Elsass Foundation Prize lecture.Lecture recorded at the 30th EACD conference in Tbilisi, Georgia, May 28-31, 2018. http://edu.eacd.org/lecture/evidence-based-physiotherapy-children-cerebral-palsy
Degelaen 2016
Degelaen M.,De Borre L., Buyl R. Kerckhofs E. De Meirleir L.,Bernard D. Effect of supporting 3D-garment on gait postural stability in children with bilateral spastic cerebral palsy.Neurorehabilitation2016;39(2):175-181
Kleim 2008
Kleim J. Principles of Experience-Dependent Neural Plasticity: Implications for Rehabilitation After Brain Damage. Journal of Speech, Language and Hearing Research. 2008;51:S225-S239.
Lebeer 2019
Lebeer, J., Cuppers, R., Celens, E., Weyenberg, L., Cavens, C., Taeymans, L., Van de Reck, C.,, Ceulemans, K., Ego, F., Truijen, S. The effect of different walking devices on body functions, activity and participation in children with cerebral palsy: a systematic literature review. Developmental Medicine & Child Neurology 61 (Suppl. 2):53. Abstract of oral presentation at the 31st Annual Meeting of the European Academy of Childhood Disability (EACD), Paris, France, 23–25 May 2019
Hielkema 2019
Tjitske Hielkema, Anke G. Boxum, Elisa G. Hamer, Sacha La Bastide-Van Gemert, Tineke Dirks, Heleen A. Reinders-Messelink, Carel G. B. Maathuis, Johannes Verheijden, Jan H. B. Geertzen & Mijna Hadders-Algra (2019) LEARN2MOVE 0–2 years, a randomized early intervention trial for infants at very high risk of cerebral palsy: family outcome and infant’s functional outcome, Disability and Rehabilitation, DOI: 10.1080/09638288.2019.1610509
Morgan 2015
Morgan C., Novak I., Dale R. C., Badawi N. (2015). Optimising motor learning in infants at high risk of cerebral palsy: a pilot study. BMC Pediatr. 15:30. 10.1186/s12887-015-0347-2 [PMC free article] [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Morgan 2016
Morgan C., Novak I., Dale R. C., Guzzetta A., Badawi N. (2016b). Single blind randomised controlled trial of GAME (Goals - Activity - Motor Enrichment) in infants at high risk of cerebral palsy. Res. Dev. Disabil. 55, 256–267. 10.1016/j.ridd.2016.04.005 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Novak 2017
Novak I., Morgan C., Adde L., Blackman J., Boyd R. N., Brunstrom-Hernandez J., et al. . (2017). Early, accurate diagnosis and early intervention in cerebral palsy: advances in diagnosis and treatment. JAMA Pediatr. 171, 897–907. 10.1001/jamapediatrics.2017.1689 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Raid 2015
Raid L,Rose S,Boyd R;Rehabilitation and neuroplasticity in children with unilateral cerebral palsy.Nature Reviews Neurology.2015.11(7)Doi: 10.1038/nrneurol.2015.97
Smith 2018
Smith B. L..Muscle synergy during a single leg standing test in ambulatory children with cerebral palsy.Theses and Dissertatons Kinesiology and Health Promotion 2018, 51. https://uknowledge.uky.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1053&context=khp_etds
Spittle 2015
Spittle A., Orton J., Anderson P. J., Boyd R., Doyle L. W. (2015). Early developmental intervention programmes provided post hospital discharge to prevent motor and cognitive impairment in preterm infants. Cochr. Datab. Syst. Rev. 11:Cd005495 10.1002/14651858.CD005495.pub4 [PubMed] [CrossRef] [Google Scholar]
Wu 2018
Wu M,Kim J , Arora P, Gaebler -Spira DJ, Zhang Y.The effectgs of the integration of dynamic weight shifting training into treadmill training on walking function of children with cerebral palsy-a randomized controlled study. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation 2017 96(11):765–772 doi: 10.1097/PHM.0000000000000776